ΠΩΣ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΣΟΥΜΕ ΤΟ ΝΕΟΓΝΟ/ΒΡΕΦΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΚΚΥΤΗ;

Του Δρ. Κωνσταντίνου Χριστοδουλίδη,

Ο κοκκύτης είναι ένα μικρόβιο το οποίο προσβάλλει κατά κύριο λόγο το αναπνευστικό σύστημα με πολύ υψηλό ποσοστό μετάδοσης.

Η μετάδοσή του γίνεται μέσω σταγονιδίων (αερογενώς) και είναι εξαιρετικά εύκολη. Αυτό επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι η ενδοοικογενειακή μετάδοση φτάνει εώς και 80%. Ένα άτομο θετικό στον κοκκύτη μπορεί να μεταδίδει το μικρόβιο μέχρι και 6 εβδομάδες(!) μετά την έναρξη των συμπτωμάτων.

Γιατί είναι επικίνδυνος στα νεογνά-βρέφη;

Στα νεογνά και τα μικρά βρέφη το κύριο χαρακτηριστικό του κοκκύτη είναι ο παροξυσμικός βήχας (whooping cough) και οι άπνοιες. Οι άπνοιες χαρακτηρίζονται από (παροδική) διακοπή της αναπνοής, ερυθρότητα/κυάνωση του προσώπου και πτώση του κορεσμού της αιμοσφαιρίνης (μειωμένη οξυγόνωση). Εμφανίζονται μετά από το βήχα ή και αυτόματα.

Οι άπνοιες στα βρέφη μπορεί να είναι ήπιες και η αναπνοή να επανέρχεται αυτόματα. Οι ήπιες άπνοιες χαρακτηρίζονται από μειωμένη διάρκεια (<45sec, ερυθρότητα προσώπου αλλά όχι κυάνωση, και γρήγορη επάνοδο του κορεσμού στα φυσιολογικά επίπεδα)

Ωστόσο υπάρχουν περιπτώσεις που οι άπνοιες είναι πιο σοβαρές, έχουν μεγαλύτερη διάρκεια και απαιτείται επείγουσα αντιμετώπιση (κυρίως αερισμός με ειδική μάσκα).

Εκτός από τις άπνοιες, ο κοκκύτης μπορεί να επιπλακεί με δευτερογενή πνευμονία, ενώ σπάνια μπορεί να εμφανιστούν σοβαρές επιπλοκές όπως αιμορραγία κεντρικού νευρικού συστήματος ή λευχαιμοειδής αντίδραση.

Δυστυχώς σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμη και υπό υποστηρικτική θεραπεία ο κοκκύτης μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο.

Ποια είναι η θεραπεία του κοκκύτη;

Δυστυχώς δεν υπάρχει απόλυτη θεραπεία εάν ένα βρέφος προσβληθεί από κοκκύτη. Η αντιμετώπιση γίνεται με υποστηρικτικά μέτρα (παρακολούθηση του βρέφους και αντιμετώπιση των απνοιών όταν χρειάζεται). Τα αντιβιοτικά που χορηγούνται αποσκοπούν κυρίως στον περιορισμό της μετάδοσης (γι’αυτό χορηγούνται σε όλη την οικογένεια) - πιθανόν να έχουν και κάποιο μικρό κλινικό κέρδος χωρίς όμως αυτό να είναι επιβεβαιωμένο.

Η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη, μέσω του εμβολιασμού

Ο εμβολιασμός είναι ο καλύτερος τρόπος προστασίας από τον κοκκύτη. Το πρώτο εμβόλιο για τον κοκκύτη χορηγείται στην ηλικία των 2 μηνών. Δυστυχώς όπως αντιλαμβάνεται κανείς, υπάρχει ένα μικρό διάστημα (0-2 μηνών) κατά το οποίο το νεογνό δεν είναι προστατευμένο. 

Μπορούμε όμως να το προστατεύσουμε με τον εμβολιασμό της εγκύου μητέρας! Εμβολιάζοντας την έγκυο μητέρα, δημιουργείται μεγάλος αριθμός αντισωμάτων τα οποία μεταφέρονται στο έμβρυο διαμέσου του πλακούντα, προσφέροντας έτσι μια παροδική προστασία στο βρέφος, μέχρι αυτό  να εμβολιαστεί και να δημιουργήσει τα δικά του αντισώματα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει εμβολιασμό όλων των εγκύων γυναικών μεταξύ της 27ης και της 36ης εβδομάδας.

Ο εμβολιασμός συστήνεται να γίνεται σε ΚΑΘΕ εγκυμοσύνη έτσι ώστε να επιτυγχάνονται υψηλοί τίτλοι αντισωμάτων. 

Πέρα από την μεταφορά αντισωμάτων μέσω του πλακούντα κατά την εγκυμοσύνη, η μητέρα που θηλάζει μεταφέρει περαιτέρω αριθμό αντισωμάτων στο βρέφος της παρέχοντας ακόμη μεγαλύτερη προστασία.

Υ.Γ. Σε περιπτώσεις που η φροντίδα του νεογέννητου θα γίνεται από άλλα άτομα πέρα από τη μητέρα, τα άτομα αυτά μπορούν αν θέλουν να εμβολιαστούν ώστε να μην νοσήσουν και να μην μεταδώσουν τον κοκκύτη στο βρέφος, μια τεχνική γνωστή ως cocoooning. Ωστόσο το κέρδος από την πρακτική αυτή δεν είναι το ίδιο με τον εμβολιασμό της μητέρας, η οποία παρέχει ενεργή προστασία (μέσω της μεταφοράς αντισωμάτων) στο βρέφος.