Διατροφη βρεφους

Του Δρ. Κωνσταντίνου Χριστοδουλίδη

Μια συχνή απορία των γονιών, αφορά την υφή των τροφών, κατά την εισαγωγή τους στη διατροφή του βρέφους.

Πρέπει να είναι αλεσμένες στο μπλέντερ ή μπορώ να ξεκινήσω απευθείας με στερεά;

Το ερώτημα αυτό αφορά κυρίως τους πρώτους μήνες ένταξης τροφών, καθώς όσο το βρέφος μεγαλώνει, οι τροφές πρέπει να σταματούν να πολτοποιούνται. Ο στόχος είναι μέχρι την ηλικία των 7-8 μηνών το βρέφος να είναι σε θέση να τρώει στερεές τροφές (finger feeding) και όχι μόνο πολτοποιημένες. 

Η τακτική των αλεσμένων

Για πολλά χρόνια, επικρατούσε η άποψη ότι τα πρώτα γεύματα του βρέφους πρέπει να είναι αλεσμένα/πολτοποιημένα. Οι αλεσμένες τροφές δίνουν περισσότερο έλεγχο στους γονείς, οι οποίοι μπορούν πιο εύκολα να ταΐσουν το βρέφος. Η διαδικασία είναι απλή και εύκολη. Η αλεσμένη τροφή δίνεται στο βρέφος με το κουταλάκι απευθείας στο στόμα.

Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τα βρέφη να τρώνε πολύ πιο γρήγορα, κάτι που όπως είναι φυσικό ικανοποιεί τους γονείς. Συχνά τα βρέφη που σιτίζονται με αλεσμένες τροφές παρουσιάζουν από νωρίς μια σημαντική πρόσληψη βάρους η οποία δίνει περισσότερη ευχαρίστηση στο οικογενειακό περιβάλλον.

Οι αλεσμένες τροφές λοιπόν παρέχουν ένα σημαντικό πλεονέκτημα όσον αφορά την ευκολία, τον απαιτούμενο χρόνο και την αυξημένη πρόσληψη. 

Το βασικό μειονέκτημα της μεθόδου αυτής είναι ότι τα βρέφη που μαθαίνουν να τρώνε αλεσμένες τροφές, συχνά καθυστερούν ή δυσκολεύονται στη συνέχεια να μεταβούν στο στάδιο του finger feeding. Ορισμένες φορές οι γονείς, βλέποντας το βρέφος να σιτίζεται επαρκώς με τα αλεσμένα, αμελούν την ένταξη των πιο στερεών τροφών. Σε άλλες περιπτώσεις το ίδιο το βρέφος αρνείται να σιτιστεί με οτιδήποτε άλλο εκτός από αλεσμένα. 

Όσο το βρέφος μεγαλώνει, τόσο πιο σημαντική είναι η έναρξη του finger feeding. Και διατροφικά αλλά και ως ένα πρώιμο στάδιο ανεξαρτητοποίησης του βρέφους.

Η νέα τάση - ‘’Baby led weaning’’

Το Baby led weaning καλεί ουσιαστικά του γονείς να προσφέρουν στο βρέφος τις στερεές τροφές σε κομματάκια, χωρίς να τα αλέθουν ή να τα πολτοποιούν. Η πρώτες αντιδράσεις είναι φυσικά ότι το βρέφος δεν μπορεί να τα φάει ή ότι θα πνιγεί. Η αλήθεια είναι ότι το βρέφος δεν κινδυνεύει να πνιγεί περισσότερο από ότι με τα αλεσμένα καθώς οι μηχανισμοί άμυνας κατά την κατάποση είναι ήδη ανεπτυγμένοι. Είναι σημαντικό όμως να αφήνεται το βρέφος να πιάνει μόνο του τις τροφές, να της περιεργάζεται και να τις βάζει μόνο του στο στόμα, και όχι να τοποθετούνται μέσα στο στόμα από τους γονείς.

Τα βασικά πλεονεκτήματα της μεθόδου αυτής είναι ότι το βρέφος καλείται να αναπτύξει την λεπτή κινητικότητά του, να εξερευνήσει από μόνο του την τροφή, και από νωρίς να ξεκινήσει το finger feeding. Επίσης η διαδικασία αυτή επιτρέπει την έναρξη αρκετών σπιτικών τροφών από νωρίς, και ευνοεί την ταυτόχρονη σίτιση με την οικογένεια.

Τα μειονεκτήματα της μεθόδου αυτής είναι κυρίως πρακτικά. Η διαδικασία απαιτεί αρκετή προετοιμασία, χρόνο και πάρα πολλή υπομονή. Το βρέφος παίζει με την τροφή του, την ρίχνει αριστερά και δεξιά και επομένως δημιουργεί ένα μικρό (ή μάλλον μεγάλο) χάος στην κουζίνα. Ένα άλλο μειονέκτημα είναι ότι δεν μπορεί να γίνει καταμέτρηση της ποσότητας που τρώει ένα βρέφος, εάν αυτό χρειάζεται.

Ποιο είναι το σωστό;

Όπως και στην πλειονότητα των περιπτώσεων, η αλήθεια είναι κάπου στη μέση. Η απάντηση που δίνω στους γονείς είναι ότι και οι δύο τακτικές έχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα.

Επομένως ένας συνδυασμός των δύο ίσως να είναι η καλύτερη και η πιο πρακτική προσέγγιση. Μπορούμε για παράδειγμα αντί να αλέθουμε εντελώς τα πρώτα γεύματα, να τα προσφέρουμε σε ημιστερεή υφή (πχ. πατώντας ένα βραστό λαχανικό με το πηρούνι) έτσι ώστε το βρέφος να μπορεί να το περιεργαστεί να το πιάσει και να το φέρει στο στόμα. Ακόμη και αν θα δοθεί με το κουταλάκι, η υφή του ημιστερεού είναι διαφορετική από του αλεσμένου, και δίνει διαφορετικά ερεθίσματα στο βρέφος. 

Οι διαφορετικές γεύσεις, τα διαφορετικά χρώματα και οι διαφορετικές υφές διατηρούνται καλύτερα με αυτή τη μέθοδο παρά με την ολική πολτοποίηση των τροφών.

Είναι επίσης σημαντικό να λάβουμε υπόψη το διαθέσιμο χρόνο των γονιών και την δυνατότητα να δώσουν το ελεύθερο της σίτισης στο βρέφος. 

Μπορούμε για παράδειγμα τις μέρες που υπάρχει η δυνατότητα, το βρέφος να σιτίζεται με μη πολτοποιημένες τροφές, και να του δίνεται η δυνατότητα να περιεργάζεται το φαγητό του και τις μέρες που δεν υπάρχει ο χρόνος ή όταν η σίτιση γίνεται εκτός σπιτιού το βρέφος να σιτίζεται με αλεσμένα.

Τέλος ο τύπος της τροφής παίζει το δικό του ρόλο. Εκ των πραγμάτων ένα βρέφος που ξεκινάει τις στερεές τροφές πχ με ριζάλευρο, θα το λάβει φυσικά αλεσμένο. Το ίδιο ισχύει και για τις περισσότερες έτοιμες βρεφικές τροφές. Ένα βρέφος που ξεκινάει τις στερεές τροφές με πχ με λαχανικά, έχει τη δυνατότητα της στερεής μορφής ή της ημιστερεής. Φυσικά και πάλι, ο συνδυασμός των δύο είναι η καλύτερη προσέγγιση.

Για το είδος των στερεών τροφών με τις οποίες ξεκινάμε τη διατροφή, θα μιλήσουμε σε μελλοντικό άρθρο.

Επόμενο άρθρο (σύντομα): Πως γίνεται η προσθήκη μιας νέας τροφής;

Μπορείτε να στέλνετε τις ερωτήσεις σας στο paidiatroscy@gmail.com έτσι ώστε να προσπαθήσω να τις εντάξω στα επόμενα άρθρα για να γίνουν πιο χρήσιμα και διαδραστικά.